Trong bối cảnh an toàn thông tin ngày càng bị đe dọa, việc nắm vững cẩm nang phòng chống mã độc là điều bắt buộc cho cả cá nhân và doanh nghiệp. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn từ khái niệm, nguồn lây nhiễm đến cách phát hiện và triển khai các phương pháp phòng chống mã độc an toàn thông tin an toàn và hiệu quả.
Mã độc là gì?
Mã độc (malware) là phần mềm được thiết kế nhằm xâm nhập, phá hoại hoặc đánh cắp thông tin trên các hệ thống máy tính, thiết bị di động, hoặc mạng doanh nghiệp mà không được sự cho phép của chủ sở hữu. Mã độc có thể bao gồm virus, worm, trojan, ransomware, spyware, adware… Chúng lây lan nhanh chóng qua email, các trang web bị nhiễm, hoặc các phương tiện lưu trữ di động, gây ra hậu quả nghiêm trọng cho hệ thống và người dùng.
Những hệ lụy từ mã độc có thể gây ra không chỉ ảnh hưởng về mặt tài chính mà còn để lại những dấu ấn tiêu cực đến uy tín và bảo mật thông tin của cá nhân và doanh nghiệp. Khi bị tấn công, người dùng thường mất quyền kiểm soát dữ liệu, gặp nhiều rắc rối pháp lý và thậm chí là mất niềm tin vào công nghệ số. Doanh nghiệp bị tấn công mã độc thường mất đi lòng tin từ đối tác và khách hàng.
> Tìm hiểu thêm về: RSA là gì cách thức hoạt động trong bảo mật
Đâu là những nguồn lây nhiễm mã độc?
Để phòng chống mã độc, doanh nghiệp cần nhận thức được những nguồn lây nhiễm mã độc. Một trong những nguồn phổ biến nhất là các trang web lưu trữ tập tin độc hại hoặc chứa các mã khai thác. Những website không đảm bảo an toàn luôn là mối nguy hiểm khi người dùng tải về hoặc truy cập các tài liệu, phần mềm không rõ nguồn gốc.
Thư điện tử có đính kèm tập tin hoặc chứa các đường dẫn độc hại cũng là một nguồn lây nhiễm đáng chú ý. Tin nhắn email mạo danh các tổ chức uy tín để lôi kéo người dùng mở tập tin đính kèm hoặc nhấp vào đường link dẫn đến trang web nguy hiểm.
Ngoài ra, lỗ hổng phần mềm – những khiếm khuyết trong hệ điều hành và ứng dụng – thường được hacker khai thác để cài đặt mã độc vào máy tính của người dùng. Các lỗ hổng này càng tồn tại lâu và không được cập nhật thường xuyên thì nguy cơ tấn công càng cao.
Phương tiện lưu trữ di động như ổ đĩa USB, thẻ nhớ cũng là nguồn tiềm ẩn mã độc khi được sử dụng ở nhiều thiết bị khác nhau mà không qua kiểm tra an toàn. Các chương trình, ứng dụng miễn phí có thể chứa mã độc ẩn, lợi dụng sự hấp dẫn của “miễn phí” để lây lan phần mềm độc hại. Việc cẩn trọng khi tải và cài đặt phần mềm là điều cần thiết để bảo vệ dữ liệu cá nhân và doanh nghiệp.
> Tin tức mới nhất: Tấn công Ransomware bùng phát: Doanh nghiệp Việt làm gì để phòng tránh?
Làm sao để phát hiện thiết bị của bạn có nhiễm mã độc hay không?
Việc nhận diện sớm dấu hiệu nhiễm mã độc trên máy tính hay điện thoại là chìa khóa giúp phòng chống mã độc và hạn chế thiệt hại.
- Cảnh báo từ phần mềm phòng chống mã độc (Anti-virus): Hệ thống bảo vệ của bạn thường sẽ hiện thông báo khi phát hiện bất kỳ hoạt động đáng ngờ nào. Các chương trình diệt virus có thể gửi cảnh báo về việc phát hiện mã độc và khuyến nghị cách xử lý.
- Hiệu năng thiết bị giảm sút: Nếu máy tính hay điện thoại chạy chậm, hoạt động không ổn định hoặc tắt máy đột ngột, đó có thể là dấu hiệu cho thấy hệ thống đang bị chiếm dụng bởi mã độc.
- Xuất hiện các tập tin, ứng dụng lạ: Nếu bạn nhận thấy những biểu tượng, tập tin hoặc chương trình mà mình không cài đặt trước đó xuất hiện trên thiết bị, đó có thể là dấu hiệu của mã độc.
- Dữ liệu đột nhiên bị mã hóa: Một trong những biểu hiện rõ ràng của ransomware là dữ liệu trên ổ cứng bị mã hóa và kèm theo yêu cầu đòi chuộc để giải mã.
- Những cảnh báo giả lặp đi lặp lại: Hệ thống có thể liên tục hiện ra các thông báo cảnh báo mà bạn không thể tắt hoặc nghi ngờ là không có thật.
- Ổ cứng nhanh hết dung lượng: Nếu không lý do, việc ổ cứng bị “đầy” một cách bất thường có thể do sự xuất hiện của các tập tin không mong muốn được tạo ra bởi mã độc.
- Trình duyệt web thay đổi bất thường: Cài đặt trình duyệt bất thường, trang chủ tự động chỉnh sửa hoặc chuyển hướng đến các trang không liên quan có thể là dấu hiệu bị nhiễm phần mềm độc hại.
- Cảnh báo từ nhà cung cấp dịch vụ Internet hoặc cơ quan chức năng: Trong một số trường hợp, các tổ chức này gửi thông báo khi hệ thống của bạn có dấu hiệu liên quan đến các hoạt động bất thường hoặc vi phạm bảo mật.
Các phương pháp phòng chống mã độc dành cho doanh nghiệp
Để bảo vệ hệ thống, doanh nghiệp cần triển khai một hệ thống phòng chống mã độc toàn diện, kết hợp công nghệ và quy trình. Dưới đây là hướng dẫn tham gia “Chiến dịch làm sạch mã độc trên không gian mạng” của Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia (NCSC):
- Bước 1: Chọn Tham gia chiến dịch
Doanh nghiệp đăng ký tham gia trên cổng thông tin NCSC để được hỗ trợ rà soát an toàn mạng.
- Bước 2: Kiểm tra mức độ an toàn mạng
Thực hiện đánh giá sơ bộ: kiểm tra cấu hình hệ thống, firewall, IDS/IPS và cập nhật các bản vá mới nhất.
- Bước 3: Sử dụng công cụ rà quét chuyên sâu để kiểm tra mã độc
Áp dụng các phần mềm chuyên dụng (ví dụ như Kaspersky, Symantec) để quét sâu, phát hiện virus, trojan, spyware.
- Bước 4: Hoàn thành quá trình kiểm tra
Lên báo cáo chi tiết về điểm yếu, nguy cơ và đề xuất biện pháp khắc phục.
- Bước 5: Chia sẻ rộng rãi chiến dịch
Kêu gọi các đơn vị khác trong ngành cùng tham gia, tăng cường “hệ thống phòng chống mã độc” cộng đồng.
VNPT đảm bảo cho sự an toàn trên không gian mạng của bạn
Trong bối cảnh tấn công mạng ngày càng phức tạp, VNPT đã không ngừng đầu tư và triển khai các giải pháp bảo mật hiện đại nhằm bảo vệ sự an toàn của hệ thống cũng như thông tin của khách hàng. VNPT Smart Incident Response (VNPT Smart IR) – giải pháp phòng chống mã độc toàn diện.
Với VNPT Smart IR, doanh nghiệp có thể chủ động đối phó mọi nguy cơ mã độc, đảm bảo an toàn thông tin và giảm thiểu gián đoạn trong vận hành:
- Giám sát, phát hiện sớm các bất thường, phân tích, điều tra nguyên nhân và gỡ bỏ mã độc từ xa trên máy chủ và máy trạm.
- Bảo vệ toàn diện: Ngăn chặn virus, trojan, ransomware, spyware… cả khi online (web/email) lẫn offline, đồng thời cập nhật định kỳ cơ sở dữ liệu mối đe dọa mới nhất.
- Quản lý tuân thủ: Theo dõi việc cài đặt phần mềm, chặn ứng dụng trái phép, đảm bảo tuân thủ chính sách an toàn thông tin của tổ chức.
Qua bài viết này, rõ ràng rằng việc áp dụng các phương pháp phòng chống mã độc và xây dựng một hệ thống bảo mật toàn diện là cần thiết để bảo vệ thông tin và đảm bảo hoạt động ổn định của tổ chức. Liên hệ tổng đài tư vấn các giải pháp doanh nghiệp của VNPT theo số hotline 1800 1260 để được hỗ trợ và tư vấn miễn phí.
——————————————————————–
Thông tin liên hệ:
- Website: https://onesme.vn
- Hotline: 1800 1260
- Email: onesme@vnpt.vn
- Tư vấn miễn phí: https://onesme.vn/enterprise/contact-us
